ABD’nin batı kıyısında yapılan yeni bir araştırma, yeryüzünün en tehlikeli iki fay hattı arasında şimdiye kadar görülmemiş bir ilişki tespit etti. Oregon Eyalet Üniversitesi’nden bilim insanları, San Andreas Fayı ile Cascadia Dalış Zonu’nun senkronize şekilde titreşmeye başladığını ortaya koydu. Uzmanlara göre bu iki dev fayın aynı dönemde kırılma olasılığı, kıtanın tamamını etkileyebilecek büyüklükte bir sarsıntı zinciri yaratabilir.
3.100 Yıllık Kayıtlarda Şaşırtıcı İzler
Prof. Chris Goldfinger liderliğindeki ekip, Kaliforniya açıklarında yer alan Mendocino Üçlü Buluşma Noktası’ndan alınan 130 deniz tabanı örneğini inceledi. Geosphere dergisinde yayımlanan sonuçlara göre, 3.100 yıl öncesine uzanan tortu tabakalarında olağan dışı bir ters tabakalaşma tespit edildi. Normalde ince siltin üstte, kalın kumun altta bulunması gerekirken, bu örneklerde tam tersi bir düzen gözlemlendi. Bilim insanları bu yapının, kısa aralıklarla yaşanan iki büyük depremin “sarsıntı çifti” izini taşıdığını belirtiyor.
“Birinin Titreşimi Diğerini Harekete Geçiriyor”
Prof. Goldfinger, iki fay arasındaki etkileşimi şu sözlerle açıklıyor:
“San Andreas ve Cascadia adeta aynı frekansta titreşen iki dev sistem gibi davranıyor.
Biri harekete geçtiğinde, diğeriyle rezonansa girerek onu da tetikliyor.”
Araştırmada sekiz farklı tarihsel deprem olayında bu iki fayın neredeyse aynı anda kırıldığı tespit edildi. Uzmanlara göre bu durum, rastlantı değil; yerkabuğunun doğal bir döngüsünün sonucu olabilir.
1700 Yılındaki Büyük Kırılmanın İzleri
Elde edilen verilere göre, San Andreas ve Cascadia sistemleri arasındaki son eşzamanlı kırılma yaklaşık MS 1700 yılında yaşandı. Bu olay, Pasifik kıyısında Japonya’ya kadar uzanan tsunami izleriyle örtüşüyor. Bilim insanları, bu tür senkronize depremlerin birkaç bin yılda bir tekrarladığını ancak şu anda yeni bir jeolojik evreye girilmiş olabileceğini belirtiyor.
“İki Fay Aynı Anda Kırılırsa, Kıta Sarsılır”
Goldfinger, olası bir senaryonun yıkıcı sonuçlarına dikkat çekiyor:
“San Andreas tek başına kırıldığında bile olağanüstü hâl ilan edilebilir.
Ancak Cascadia da aynı anda harekete geçerse, San Francisco, Seattle, Portland ve Vancouver gibi şehirler eşzamanlı afet yaşayabilir.”
Araştırma ekibi, bu verilerin spekülasyon değil somut jeolojik bulgulara dayandığını vurguluyor. Amaçlarının panik yaratmak değil, riskin bilimsel temelde tartışılması olduğunu belirtiyorlar.
Sessiz Devler Aynı Anda Uyanabilir
Uzmanlara göre San Andreas ve Cascadia faylarının bu senkronizasyonu, 21. yüzyılın en kritik jeolojik keşiflerinden biri olabilir. “Bir fay kırıldığında diğeri de uyanabilir” uyarısında birleşen bilim insanları, ABD’nin batı kıyısında çoklu fay senkronizasyonu riskinin artık göz ardı edilemeyeceğini söylüyor. Bu iki fayın eşzamanlı hareketi yalnızca Amerika’yı değil, Pasifik Okyanusu havzasındaki tüm kıtaları etkileyebilecek zincirleme bir deprem dalgasına yol açabilir.